Đâu là những sai lầm điển hình dẫn đến đầu tư thất bại? 

Tìm kiếm lợi nhuận bao giờ và ở đâu cũng là mục đích sau cùng của mỗi nhà đầu tư. Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư nào cũng thành công trên con đường tìm kiếm lợi nhuận. Ngược lại, tâm lý tìm kiếm lợi nhuận nhanh lại khiến cho nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những nhà đầu tư nhỏ lẻ rất dễ rơi vào sai lầm và bẫy lừa đảo tài chính.

>> Xem thêm: Những bài học thất bại trong đầu tư

Khao khát lợi nhuận có thể khiến nhà đầu tư rơi vào 3 sai lầm điểm hình, đó là:

Hiệu ứng đám đông

Hiệu ứng đám đông là hiện tượng khi nhà đầu tư bị ảnh hưởng bởi hành vi và quyết định của số đông thay vì dựa vào phân tích cá nhân. Khi một xu hướng bắt đầu, dù là tăng hay giảm, nhiều nhà đầu tư làm theo mà không nghiên cứu kỹ lưỡng. Họ có thể tin rằng số đông luôn đúng hoặc lo ngại về việc đi ngược lại xu hướng. Nhà đầu tư dễ dàng đưa ra những quyết định thiếu cân nhắc, chẳng hạn như mua vào ở mức giá cao khi thị trường đang hưng phấn hoặc bán ra ở mức giá thấp trong lúc hoảng loạn. Điều này có thể dẫn đến thua lỗ đáng kể và làm giảm hiệu suất đầu tư trong dài hạn.

Trên thực tế, mỗi cá nhân luôn có những đặc điểm riêng khác về ngân sách, mục tiêu và tâm lý đầu tư. Việc chạy theo chiến lược đầu tư của những người khác sẽ khiến nhà đầu tư không thể tuân theo được chiến lược đầu tư ban đầu của chính mình. Họ bỏ qua việc xây dựng chiến lược đầu tư bền vững và không tập trung vào mục tiêu tài chính cá nhân, từ đó gây ra căng thẳng và áp lực tâm lý, làm giảm khả năng đưa ra quyết định sáng suốt và khách quan trong quá trình đầu tư.

Tâm lý FOMO – hội chứng sợ bỏ lỡ cơ hội

Tâm lý FOMO (Fear of Missing Out) là nỗi sợ bị bỏ lỡ cơ hội, đặc biệt phổ biến trong giới trẻ khi đầu tư vào thị trường chứng khoán. Khi thấy người khác kiếm được lợi nhuận nhanh chóng, nhiều nhà đầu tư trẻ có thể cảm thấy lo lắng hoặc sợ rằng mình đang bỏ lỡ một cơ hội tốt. Điều này dễ dẫn đến việc mua mà không phân tích kỹ lưỡng, chỉ vì lo sợ giá sẽ tăng cao hơn nữa.

Trong khi đối với đầu tư, vùng mua đẹp của bất kỳ tài sản nào lại là khi tài sản còn chưa được để ý đến, được định giá rẻ và có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Ngược lại, khi mà ai cũng đang khoe lời thì thường là lúc tài sản đã ở vùng giá cao, không gian để tiếp tục tăng trưởng bị hạn chế và bất kỳ sự biến động tiêu cực nào trên thị trường cũng có thể dẫn đến giảm giá mạnh. Đầu tư theo FOMO có thể khiến nhà đầu tư mua vào ở giá đỉnh, và khi thị trường điều chỉnh, họ sẽ phải chịu thua lỗ lớn.

Không đa dạng hóa danh mục đầu tư

Nhà đầu tư cá nhân thiếu đa dạng trong danh mục đầu tư đối mặt với rủi ro cao hơn so với những người có danh mục đa dạng. Khi chỉ tập trung vào một số ít cổ phiếu hoặc ngành nghề, nhà đầu tư dễ bị ảnh hưởng mạnh bởi biến động của các công ty hoặc lĩnh vực đó. Ví dụ, nếu danh mục đầu tư chủ yếu tập trung vào công nghệ, bất kỳ sự sụt giảm nào trong ngành này đều có thể gây thiệt hại lớn. Thiếu đa dạng cũng có thể dẫn đến mất cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận tiềm năng, làm giảm khả năng bảo vệ tài sản trong các giai đoạn thị trường khó khăn.

Đa dạng trong danh mục đầu tư là chiến lược đầu tư nhằm giảm rủi ro bằng cách phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản khác nhau. Thay vì dồn hết tiền vào một hoặc một vài cổ phiếu, nhà đầu tư có thể phân chia tài sản của mình vào các lĩnh vực như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, hoặc các chứng chỉ quỹ đầu tư. 

Mục tiêu của đa dạng hóa là giảm thiểu tác động tiêu cực khi một tài sản cụ thể gặp rủi ro. Khi một khoản đầu tư giảm giá trị, các khoản đầu tư khác trong danh mục vẫn có thể tăng trưởng tốt, giúp cân bằng và bảo vệ tổng giá trị tài sản, tạo điều kiện để nhà đầu tư tận dụng cơ hội từ nhiều nguồn khác nhau, tăng khả năng đạt được lợi nhuận ổn định hơn trong dài hạn.

Có thể thấy rằng, sự chắc chắn duy nhất trên thị trường chứng khoán là không có gì chắc chắn. Những biến động của thị trường luôn chịu tác động của rất nhiều biến số kinh tế và tâm lý mà ngay cả những nhà chuyên môn với các mô hình dự báo phức tạp cũng phải chấp nhận những xác suất sai lầm nhất định.

>> Xem thêm: Lừa đảo tài chính và tầm quan trọng của quản lý tài chính cá nhân

4 yếu tố vàng giúp nhà đầu tư kiểm soát rủi ro và ứng biến với sự thay đổi

Bởi vậy, thay vì đi tìm một công thức để đầu tư chắc chắn thành công – mà chắc chắn sẽ không có một công thức nào như vậy, nhà đầu tư cá nhân nên xây dựng cho mình khả kiểm soát rủi ro và ứng biến với sự thay đổi, dựa trên những yếu tố dưới đây. 

Kiến thức đúng 

Trước tiên nhà đầu tư cần có những hiểu biết đúng về hoạt động đầu tư cũng như tài sản đầu tư, những yếu tố tác động như chu kỳ kinh tế, các chiến lược quản lý rủi ro như là đa dạng hóa đầu tư, đầu tư theo chu kỳ v.v… Như tỷ phú Warren Buffett từng nói: rủi ro lớn nhất là không biết mình đang làm gì. Khi không có kiến thức và không nắm vững thông tin, nhà đầu tư dễ đưa ra quyết định sai lầm và phải gánh chịu hậu quả.

Tích lũy kinh nghiệm và kỹ năng sau mỗi lần thất bại 

Những thất bại mang lại bài học quý giá, giúp nhận ra sai lầm và tránh lặp lại chúng. Qua thời gian, việc học hỏi từ những sai lầm này sẽ giúp nhà đầu tư trở nên thông thái và kiên định hơn, tăng khả năng đạt được thành công lâu dài. Vì vậy, để tích lũy được nhiều kinh nghiệm và kỹ năng với tổn thất ở mức thấp nhà đầu tư nên bắt đầu đầu tư từ sớm. Michael Steinhardt là nhà đầu tư nổi tiếng người Mỹ, “trader” lỗi lạc của Phố Wall cũng cho rằng: tất cả sai lầm nên xảy ra vào giai đoạn đầu, càng sớm càng tốt.

Có một kế hoạch tài chính toàn diện 

Một kế hoạch rõ ràng không chỉ xác định các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, mà còn lập ra các chiến lược cụ thể để đạt được chúng, bao gồm cả việc phân bổ tài sản và quản lý rủi ro. Điều này giúp nhà đầu tư duy trì sự tập trung và kiên nhẫn trong suốt quá trình đầu tư, đồng thời cung cấp một khung để đánh giá hiệu suất và điều chỉnh khi cần thiết, từ đó tối ưu hóa cơ hội đạt được thành công tài chính.

Cảnh giác với các lời mời chào đầu tư cam kết lợi nhuận chắc chắn 

Nhà đầu tư cần tránh xa những quảng cáo lợi nhuận cam kết vì chúng thường đi kèm với rủi ro cao và có thể là dấu hiệu của những hoạt động đầu tư không minh bạch hoặc lừa đảo. Những quảng cáo này thường hứa hẹn lợi nhuận lớn mà không đưa ra thông tin đầy đủ về các rủi ro liên quan, khiến nhà đầu tư dễ bị lôi kéo vào các khoản đầu tư mạo hiểm. Việc tập trung vào lợi nhuận cam kết mà không đánh giá kỹ lưỡng về tính xác thực và chiến lược đầu tư có thể dẫn đến mất mát tài sản và gây tổn hại nghiêm trọng.

>> Xem thêm: 5 bước để đầu tư hiệu quả ngay cả khi bạn có ít vốn

Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ biết được những sai lầm phổ biến trong đầu tư, cũng như nhận biết được đâu là những yếu tố cần để có thể đầu tư hiệu quả. 2Target chúc các bạn sớm đạt được mục tiêu tài chính đã đặt ra!

___________________

2TARGET – TIÊN PHONG TRONG ĐÀO TẠO TÀI CHÍNH 

Địa chỉ: Tầng 2, Số 6 Nguyễn Thị Thập, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội 

Hotline: 0898 622 822 

Website: www.2target.vn